Hendrik Hanse (1873 – 1955) uit Domburg.

Hendrik Hanse is een achterkleinzoon van Johanna Bajens. Hij wordt geboren op 16/8/1873 op Kerkwerve als tweede zoon van Kornelia Bruijns en Leendert Hanse. Zijn ouders vernoemen hem naar zijn grootvader Hendrik Bruijns, een hoefsmid. Later zal blijken dat Hendrik evenals zijn grootvader liever bezig is met ijzer dan met koeien.

De ouders van Hendrik hebben een landbouwbedrijf; zijn vader is melkboer. Als Hendrik wordt geboren is zijn vader 68 jaar; zijn moeder is 35. Er is al een oudere broer en een oudere zuster. Na Hendrik komt er nog een jonger zusje en dan is het gezin compleet.

Als Hendrik 18 is, overlijdt zijn vader. Zijn moeder besluit met haar vier bijna volwassen kinderen te verhuizen naar Zierikzee. Hendrik wordt verliefd op een veel oudere, volwassen vrouw. Het is de zestien jaar oudere Geertje Elizabeth Berrevoets. Als Geertje 38 is, raakt ze zwanger van de dan 22-jarige Hendrik en moet er getrouwd worden.

Dat huwelijk vindt plaats op 2/10/1895 in Zierikzee. Ook de oudste zus van Hendrik, Kornelia, “moet” trouwen en er wordt dan maar besloten om allebei op dezelfde dag en op dezelfde plaats in het huwelijk te treden. Wellicht omdat één feest goedkoper is dan twee afzonderlijke feesten.

Geertje Elizabeth Berrevoets is geboren op Nieuwerkerk op 27/4/1857 als dochter van Daniël Berrevoets en Cornelia Pieternella Boogaart. Haar ouders zijn net als die van haar bruidegom landbouwers. Ze komen dus uit dezelfde maatschappelijke klasse. Het koppel vestigt zich op Kerkwerve waar de volgende kinderen worden geboren:

• 6/5/1896: Cornelia Pieternella Janna, vernoemd naar haar grootmoeder Cornelia Pieternella Boogaart. Ik heb van haar geen huwelijk of een overlijdensdatum gevonden.
• 25/10/1897: Daniela Lena, vernoemd naar haar grootvaders Daniël Berrevoets en Leendert Hanse. Ze trouwt op 19/8/1920 op Hontenisse met Joan Wilhelm André Guyon Collot d’Escury. Zijn ouders zijn baron en barones; zijn vader is burgemeester van Hontenisse. Daniela Lena overlijdt op 66-jarige leeftijd (6/2/1964) in Crépy-en-Valois, Frankrijk.  
• 28/8/1900: Leentje Pieternella, vernoemd naar haar grootvader Leendert Hanse en haar overgrootvader Pieter Hanse en/of haar grootmoeder Cornelia Pieternella Boogaart. Ik heb van haar geen huwelijk of een overlijdensdatum gevonden.

Op 4/11/1902 verhuist Hendrik met zijn gezin van Kerkwerve naar Domburg. Hij verruilt een bestaan als landbouwer voor dat van garagehouder, een op dat moment opwindende nieuwe bedrijfstak waar hij meer brood in ziet dan in koeien melken. Maar met zijn huwelijk gaat het minder goed.

Op 2/6/1915, na bijna 20 jaar huwelijk, verhuist Geertje met haar drie dochters naar Vlissingen. Dochter Daniela Lena verlaat al snel het nest; ze wordt onderwijzeres in Clinge en later in Hontenisse, waar ze kort daarop trouwt. En bijna vier jaar na de scheiding van tafel en bed, op 26/7/1919, overlijdt Geertje Elizabeth Berrevoets op 62-jarige leeftijd in Vlissingen.

De overige twee dochters verhuizen in de jaren na het overlijden van hun moeder naar Rotterdam. Cornelia werkt er als kantoorbediende. Leentje werkt in Rotterdam als typiste. Op haar persoonskaart van het gemeentehuis staat in potlood de volgende tekst: “heeft verzocht haar adres niet op te geven in verband met familie omstandigheden”.

Hendrik Hanse overlijdt 15/1/1955 op Oostkapelle, hij is dan 81 jaar.

Kornelia Hanse (1872 – 1951) uit Middelburg

Kornelia Hanse is een achterkleindochter van Johanna Bajens. Ze wordt geboren op 21/1/1872 op Kerkwerve op de boerderij van haar ouders Leendert Hanse en Kornelia Bruijns. Haar vader is op dat moment 66 jaar, haar moeder 34. Er is al een ouder broertje Pieter en later zullen er nog een broertje en een zusje worden geboren. Kornelia wordt vernoemd naar haar grootmoeder langs moederskant Kornelia Kosten.

Kort voor haar twintigste verjaardag sterft Kornelia’s vader. Haar moeder verhuist met haar vier bijna volwassen kinderen naar Zierikzee. Maar Kornelia is dan wellicht al verliefd op Simon Boogerd, de zoon van een landbouwer uit haar geboortedorp Kerkwerve. Van wie ze zwanger raakt. En dan moet er getrouwd worden.

Simon Boogerd wordt geboren op 27/12/1870 op Kerkwerve als zoon van Leendert Cornelis Boogerd en Maatje Hanse. De moeder van Simon (Maatje Simonse Hanse) en de vader van Kornelia (Leendert Pieterse Hanse) zijn verre familie van elkaar.

Hun huwelijk wordt voltrokken op het gemeentehuis van Zierikzee op 2/10/1895. Onmiddellijk na de huwelijksplechtigheid begint de huwelijksvoltrekking van Kornelia’s jongere broer Hendrik, die ook “moet” trouwen. En twee huwelijksfeesten op dezelfde dag is wellicht goedkoper dan elk afzonderlijk een eigen trouwfeest.

Het pasgehuwde koppel verhuist naar Middelburg waar Simon zijn geluk beproeft als graankoopman. Ook Kornelia’s moeder en jongste zusje komen inwonen bij het pasgehuwde koppel. Zus Elizabeth vindt al snel een huwelijkspartner; moeder Kornelia Bruijns overlijdt op haar 72ste verjaardag op 8/4/1909 in Middelburg. Het is ook mogelijk dat moeder intrekt bij haar jongste dochter Elizabeth.

De kinderen van Kornelia en Simon, geboren in Middelburg:

• 2/5/1896: Maatje, vernoemd naar haar grootmoeder Maatje Hanse. Ze wordt onderwijzeres en trouwt 7/6/1921 in Middelburg met Willem Anker. Hun huwelijk wordt op 21/1/1953 ontbonden door de rechtbank in Middelburg. Maatje overlijdt op 12/5/1988 in Middelburg op 92-jarige leeftijd.
• 25/8/1897: Kornelia, vernoemd naar haar grootmoeder Kornelia Bruijns. Ze blijft ongehuwd en overlijdt op 24/3/1977 in Middelburg op 79-jarige leeftijd.
• 11/8/1900: Leentje Cornelia, vernoemd naar haar grootouders Leendert Hanse en Kornelia Bruijns en/of haar grootvader Leendert Cornelis Boogerd. Ze blijft ongehuwd en overlijdt op 1/2/1982 in Middelburg op 81-jarige leeftijd.

Simon Boogerd overlijdt op 67-jarige leeftijd in Middelburg (14/2/1938). Kornelia Hanse wordt 79 jaar. Ze overlijdt op 15/10/1951 in Middelburg.

Pieter Hanse (1870 – 1931) uit Noordwelle

Pieter Hanse is een achterkleinzoon van Johanna Bajens. Hij wordt geboren op 4/7/1870 op Kerkwerve op de hoeve van zijn ouders. Zijn vader is op dat moment 65 jaar en melkveehouder, zijn moeder is 33 jaar. Voor zijn beide ouders is dit het eerste kind wat levend en gezond wordt geboren. Pieter wordt vernoemd naar zijn grootvader Pieter Hanse.

Na hem zullen nog twee zusjes en een broer komen, en dan is het gezin van zijn ouders compleet. Pieter groeit op met het vooruitzicht dat hij zelf later ook landbouwer zal worden. In dat opzicht is hij bevoorrecht tegenover de meeste kinderen uit zijn dorp, die nooit verder zullen komen dan als arbeider in loondienst te gaan werken.

Als Pieter 21 jaar is sterft zijn vader. Bijna drie jaar later wordt het tijd om te gaan trouwen met de 21-jarige dochter van een landbouwer, die dan intussen al zwanger is. Haar naam is Teuntje Geertje Jonker. Ze is geboren op 18/8/1873 op Noordwelle als dochter van Tonis Jonker en Hendrika Kloet.

Hun huwelijk wordt voltrokken op 14/11/1894 op het gemeentehuis van Noordwelle. Het koppel zal zich na hun huwelijk ook vestigen op Noordwelle en samen de volgende kinderen krijgen:

• 10/4/1895: Leendert Pieter, vernoemd naar zijn grootvader Leendert Hanse en naar zijn vader. Hij trouwt op 5/4/1922 op Noordwelle met Jannetje Marijtje Hogerland. Hij overlijdt 13/3/1963 in de gemeente Westerschouwen op 65-jarige leeftijd.
• 14/7/1896: Hendrika Cornelia, vernoemd naar haar beide grootmoeders Hendrika Kloet en Kornelia Bruins. Ze trouwt 11/1/1922 op het gemeentehuis van Noordwelle met Abraham Cornelis Pannij, een aannemer. Ze overlijdt in Bergen op Zoom op 87-jarige leeftijd op 14/4/1984.
• 24/6/1898: Hendrik Cornelis, vernoemd naar zijn beide grootmoeders Hendrika Kloet en Kornelia Bruins. Hij trouwt op 16/6/1920 in Deventer met Hendrika Johanna Leemkuil. Het huwelijk wordt voltrokken met de handschoen omdat Hendrik Cornelis op dat moment aan de andere kant van de wereld verblijft in Dolok-Merangir op Noord-Sumatra, Indonesië. Ik heb verder van hem geen gegevens.
• 19/3/1902: Tona Maatje, vernoemd naar haar overgrootouders Tona Natte of Tona de Vos en Maarten Kloet. Ze trouwt op 9/5/1922 op Ellemeet met Adriaan Pieter van der Weijde en overlijdt op 18/12/1965 binnen de gemeente Zierikzee; ze is dan 63 jaar.

Pieter overlijdt op 60-jarige leeftijd op 19/2/1931 op Haamstede. Hij werkt op dat moment niet meer. Zijn weduwe Teuntje Geertje Jonker overlijdt op 85-jarige leeftijd binnen de gemeente Zierikzee op 8/4/1959. Wellicht woonde ze de laatste jaren van haar leven bij haar jongste dochter en schoonzoon.

 

Henrick Baijens (ongeveer 1560 – 1625) uit Lithoijen

Onze verste voorouder tot nu toe is Henrick Baijens. Hij is vermoedelijk omstreeks 1560 geboren. Ik weet niet wie zijn ouders zijn. Henrick of Hanrick woont in “Lueth”. Tegenwoordig is die naam alleen nog terug te vinden in De Luttervelden bij Lithoijen. Hij heeft daar een huis en een hof langs de Maasdijk, buiten het dorp.

Uit een akte van 9/2/1605 uit Oss blijkt dat Henrick op dat moment is getrouwd met Harnske. Uit diezelfde akte blijkt dat Harnske de dochter is van Jan Adriens. Harnske heeft een broer Adriaen en een zus Jenneke, die getrouwd is met Sander Maessen. Ik kan niet met zekerheid zeggen of Harnske de moeder is van alle kinderen van Henrick Baijens, of dat Henrick meerdere keren is getrouwd. Het is ook heel goed mogelijk dat Harnske al kinderen had uit een eerder huwelijk toen ze trouwde met Henrick.

Net als bijna iedereen in die tijd, leven Henrick en zijn gezin van de landbouw. Ze hebben gronden in hun bezit die later door hun kinderen en kleinkinderen worden geërfd. Mogelijk is Henrick Baijens schepen van Lithoijen. Van zijn zonen en sommige van zijn kleinzonen weet ik dat zeker.

Om schepen te mogen worden, moet je een eerzaam burger zijn. Je moet kunnen lezen en schrijven en je moet één van de mannen van het dorp zijn die de meeste gronden in  zijn bezit heeft. Schepenen vormen het dagelijks bestuur van de gemeenschap en ze zijn tegelijkertijd ambtenaar en notaris.

Henrick leeft in zeer roerige tijden. Rond 1600 komt zijn hoeve op de grens te liggen van twee strijdende partijen. De hoeve van Henrick valt onder Spaans gezag en een klein eindje verder, bij het nabijgelegen dorp Teeffelen, begint Gelre wat in handen is van de prinsen van Oranje.

Ik heb zes kinderen gevonden van Henrick :

• Willem, geboren omstreeks 1588 en overleden omstreeks 1651, ongeveer 63 jaar oud. Hij trouwt eerst met Harnske Peeter Jan Ieuwens en na haar dood hertrouwt hij met Peerke Aert Willems van Lenth.
• Baltus. Hij trouwt met Jenneke de Bresser. Hij sterft omstreeks 1636.
• Peter, de stamvader van het geslacht Baijense, Bayens en de Zeeuwse tak van de familie Baijens. Hij trouwt met Stijntje Lambert Willems Lamberts.
• Jenneke. Ze trouwt met Goijart Aert Willems van Lenth. In 1649 hertrouwt ze met Gijsbert Walravens.
• Metken. Ze trouwt met Jan Janssen van Ortten, den ouden, alias Coolen. Haar man sterft vóór 1660.
• Grietken. Ze trouwt met Henrick Cleijnen. Grietken wordt uitdrukkelijk beschreven als de dochter van Harnske en Hendrik.

Opvallend is dat ‘het hof’ van Hendrik dient als ijkpunt in het landschap. In officiële akten, vooral bij de verkoop van gronden, is regelmatig sprake van “het hof van Henrick Baijens” ook als hij zelf al lang is overleden. Hendrik moet dus een opmerkelijke persoon zijn geweest.

Vermoedelijk sterft Henrick Baijens tussen april en december 1625. In april leeft hij nog, in een akte van 3/12/1625 is er voor het eerst sprake van “de erfgenamen Henrick Baijens” in koopaktes uit die periode. Hij is minstens 60 jaar als hij overlijdt.

Behalve zijn hof aan de Maas buiten Lithoijen bezit Hendrik veel gronden in ’t Luetervelt, genaamd ‘de distelweijen’, ook op Lithoijen. Wellicht had hij dus (veel) paarden en ander vee. Op 21/10/1616, negen jaar voor zijn dood, koopt hij nog eens  3.75 hont land in de Rijckersbeempt op Lithoijen.

Daarnaast bezit Hendrik her en der verspreid in Oss en Lithoijen nog allerlei stukken grond. Omdat de geschreven bronnen uit die periode schaars zijn, kan ik helaas niet achterhalen hoe die gronden precies in zijn bezit zijn gekomen of wiens eigendom ze precies zijn: dat van hemzelf of van zijn vrouw.

En die kennis is belangrijk om te kunnen bepalen waar Henrick zelf vandaan komt. Hij lijkt geen broers of zusters te hebben en in geen enkele (bewaard gebleven) akte staat een verwijzing naar zijn ouders.