Hendrik Baijens wordt vermoedelijk rond 1635 geboren in Lithoijen, een dorpje aan de Maas. Hij is de oudste zoon van Peter Hanrick Baijens en Stijntje Lambert Willems Lamberts, en vernoemd naar zijn grootvader Henrick Baijens. Hij groeit op samen met zijn twee jongere broers Jan en Baltus en zijn jongere zuster Hanriske.
De vader van Hendrik is bijna tien jaar lang schepen in Lithoijen in de periode dat Hendrik volwassen wordt. Het ambt van schepen is voorbehouden aan eerzame burgers die kunnen lezen en schrijven en die een zekere hoeveelheid land bezitten – zeg maar de elite van het dorp.
Niet alleen de vader van Hendrik maar ook drie van zijn ooms en enkele van zijn neven zijn op een bepaald moment schepen in Lithoijen. Hendrik komt dus echt wel uit een voorname familie, lokaal gezien. De kans is dan ook groot dat hij zelf ook is voorbestemd ooit schepen van Lithoijen te worden.
Maar dan komt Jenneke Peters van Lent in zijn leven. En zij woont in Nieuwaal, een dorpje aan de Waal in de Bommelerwaard en niet direct naast de deur. Jenneke is een dochter van Peter Huberts van Lent en wellicht vernoemd naar haar grootmoeder Jenneken Ariens.
De familie van Lent(h) komt ook voor in Lithoijen, waar eerzame en voorname leden van de familie op gezette tijden het schepenambt bekleden. Het is dus best mogelijk dat Hendrik en Jenneke elkaar in Lithoijen voor de eerste keer ontmoeten wanneer zij daar op familiebezoek is.
Ik heb geen huwelijksaantekening gevonden van Hendrik en Jenneke, maar ze worden als “echtelieden” vernoemd in de schepenboeken van de Bommelerwaard vanaf ongeveer 1660. Ze hebben dan al een eigen huis en een stuk land. Ik heb helaas ook geen doopaantekeningen kunnen vinden van hun kinderen.
Het ontbreken van doopaantekeningen in Nederlands Hervormde kerken kan meerdere dingen betekenen. Ofwel was Hendrik latent Rooms-Katholiek, ofwel zijn de doopaantekeningen verloren gegaan. Later – meestal na de dood van Hendrik – trouwen zijn zonen wel in Nederduits Hervormde kerken. Een deel van zijn kleinkinderen wordt Nederduits Hervormd gedoopt; van een ander deel ontbreekt de doopaantekening.
Tijdens de eerste jaren van zijn huwelijk, op 23/9/1667 reist Hendrik naar Lithoijen om de erfenis van zijn ouders in ontvangst te nemen. Als oudste zoon erft hij het ouderlijk huis met de grond er rond (de zogenoemde hof), gelegen aan de Maasdijk “op de Groote Engh” in Lithoijen plus nog eens 7 hont land “op de Podelair”, plus 2 hont “in Aert Damen camp”.
Uit deze erfenis moet Hendrik wel 100 Carolus gulden betalen aan Philippus vanden Bergh “tot sHertogenbossche” en 50 gulden aan Nieuwhoff. Ook moet hij op Sint Martensdag 6 gulden betalen aan zijn broer Jan. En tenslotte moet hij op diverse plaatsen in Lithoijen de Maasdijk onderhouden. Niet echt handig wanneer je zelf in Nieuwaal woont.
Eind februari 1669 reist Hendrik dan ook nogmaals naar Lithoijen om de erfenis van zijn ouders te verkopen. Op 20/2/1669 verkoopt hij “2 hondt landts in Lithoijen ter plaetse genoempt in Aerdt Damen camp” (…) aan “Baltus Peterss Baijens sijnen broeder ende dat voor de somme van 28 carolus gulden”.
Baltus moet bovendien “11 voeten maesdijcx onderhouden (…) ende noch het vierde part van anderhalve voet maesdijcx gelegen [niet ingevuld], tsamen onder de schauwe van Litthoijen”.
Op dezelfde dag verkoopt Hendrik ook nog “7 hondt landts in Lithoijen ter plaetsen genoempt opden polaer (…) aan Henrick Hendricxss Beecken, ende dat voor de somme van 211 carolus gulden 6 stuijvers. De nieuwe eigenaar moet bovendien op drie verschillende plaatsen de maasdijk onderhouden.
Een dag eerder tenslotte, op 19/2/1669, verkoopt hij een “oudt huijsken berch ende 2 hondt landts in Litthoijen (…) ter plaetse genoempt op ten groten Engh aenden Maesdijck (…) aan Aert Peter Aerdts sijne swaeger ende dat voor de weerde ofte de somme van 100 carolus gulden”.
“Hieruit te betalen een rente van 100 carolus gulden staende te vergelden aen sr. Philips vanden Berch ende een rente van 50 carolus gulden aen N. Nieuhoff beijde binnen s’Hertogenbossche; te onderhouden 18 roeijen maesdijckx tegens t’voorn. huijs ende erff gelegen gelijck Henrick Peters Baijens meergenoemt dat te deel gevallen is.”
Tenslotte reist hij 14/2/1678 nogmaals naar Lithoijen om “3½ hont lants in Lithoijen ter plaetse genoemt op den cleijnen Eng” te verkopen aan Leendert Janss van Berchem die de grond al vijf jaar gebruikt maar er tot dan toe nooit voor betaalde. Dat doet hij nu alsnog, of beter: hij belooft het te zullen doen.
Bovendien neemt Leendert Janss van Berchem de pacht dan wel hypotheekaflossing over die op de grond rust, zijnde “jaerlijcx aent Clarissen clooster tot sHertogenbosch 21 stuijvers, aende rentmeester vande geestelijcke goederen 28 stuijvers; jaerlijcx 100 carolus gulden capitaell aen Francois van Nieuhoff sHertogenbosch ende 150 carolus gulden capitaell aen Filips vanden Berch oock binnen den Bosch”.
En alsof dat nog niet genoeg is, moet Leendert Janss van Berchem “anderhalff roeij maesdijck gelegen tegen gasthuijscamp onder de schou van Litthoijen” onderhouden. Het hele contract wordt bezegeld met een klop op tafel, een zogenoemde clopcedule.
De kinderen van Hendrik Baijens en Jenneke van Lent zijn:
- Pieter (Peter), wellicht geboren rond 1660 en vernoemd naar ofwel zijn grootvader Peter van Lent, ofwel zijn grootvader Peter Baijens.
- Willem, wellicht vernoemd naar Willem Baijens, een oudere broer van grootvader Peter Baijens. Willem trouwt op latere leeftijd en voor zover ik weet blijft dit huwelijk kinderloos.
- Arien (Arij), wellicht geboren omstreeks 1665 en vermoedelijk vernoemd naar iemand uit de familie Van Lent.
Ik ben niet zeker of Arien dan wel Willem eerder geboren is. Zoon Willem blijft vermoedelijk kinderloos. De overige zonen, Pieter/Peter en Arij/Arien, worden vervolgens stamvader van twee omvangrijke geslachten. De nakomelingen van Pieter noemen zich Baijens en vestigen zich in Zeeland en in de Verenigde Staten van Noord-Amerika (waar ze zich Bayens noemen). De nakomelingen van Arien vestigen zich in de Bommelerwaard en noemen zich Baijense.
Hendrik Baijens sterft omstreeks 1687, wellicht is hij dan ongeveer 60 jaar. Na de dood van haar man koopt zijn weduwe op 3/1/1688 een boomgaard in Nieuwaal ter grootte van een half hont, en ook nog twee hont zaailand. De weduwe Jenneke van Lent sterft in Nieuwaal en wordt begraven op 17 oktober 1701.
ERONDER: nota: de Leuwe seijde geen 50 penninck subject te sijn; heb geen billet ofte quitantie ontfangen. voor memorie.
ERONDER: nota: rest met t’vuijtmaecken van de vest 15 st; t’zegel een franscijn 8½ st; Aert Peterss rest noch het billet te betaelen 4 st; item het prothocolleren van dese vest 18 st.
VERDELING VAN DE ERFENIS VAN PETER BAIJENS EN STIJNTJE LAMERT WILLEMS dd 23/9/1667:
Voor Jan Henricx van Lenth ende Henrick Baltissz Baijens, schepenen in Lithoijen, zijn verschenen Henrick, Jan en Baltus Petersz Baijens, gebroeders ende Aert sone Peter Aerts als man van Hanrisken Peter Baijens sijne huijsvrouwe alle wettige kinderen ende erffgenamen van wijlen Peter Hanrick Baijens ende Stijntjen Lamert Willems echteluijden tesamen overleden. Dezen hebben mits desen erffmaechgescheijt gedeijlt alle de goederen daer Peter ende Stijntje haer vader ende moeder voornoemt inne bestorven zijn ofte haer met ter doot hebben ontruijmt ende achtergelaten.
(1) een huijs ende hoff etc. in Lithoijen ter plaetse genoemt op den Grooten Engh aenden maesdijck, belendingen: den gemeijnen straet; den Wertgraeff; item 7 hont lants opten Podelair, belendingen: Jurrien Geurtss; Hanrick Beecken; de gemeijne straet; de rijckerhoeve; item 2 hont in Aert Damen camp, belendingen: mr. Jan van Vorstenbosch; Jan Hermans; erffgenaemen Jan Hermans van Elshout; Aert Dirck Henricx cum suis; sijn te deel gevallen Henrick Petersz Baijens. Hieruit te btalen aen Philippus vanden Bergh tot sHertogenbossche de somme van 100 carolus gulden; item aen Nieuwhoff 50 gulden; item alnoch aen Jan Peters sijnen broeder eens de somme van 6 gulden op Smite Martensdagh anno 1667; te onderhouden 5 voet maesdijcx gelegen onder de schauwe van Litthoijen boven de sluijs tusschen dijck Stijntjen weduwe Rijnder Harmans boven ende Thonis Hermans benedennaest; item 11 voet maesdijcx gelegen tegen Jan Hermans campken tusschen dijck Jenneken dochtere Peter Jan IJwens boven ende Peter Corsten tot Litth benedennaest; item alnoch [niet ingevuld] roeijen maesdijcx gelegen tegens het voors huijs ende hoff tusschen dijck [niet ingevuld] boven ende erffgenamen Jan Hermans van Elshout benedennaest; item het vierde part van 28½ voet maesdijcx gelegen tegens d’Elsen tusschen dijck Jan Huijberts Cleijn boven ende Goort Huijberts benedennaest;Vervolg:item 3 voeten maesdijcx gelegen tegen Gerit van Roijs hoff tusschen dijck Jenneken weduwe Peter Hanrick Blanckers boven ende Jenneken weduwe Jacob Lamers benedennaest; item de helft van 2½ roeije maesdijcx gelegen onder de voors schauwe tusschen dijcken tegens Thonis Hermans hoff Gerit van Roij boven ende Willem Lamers benedennaest.
Voorouders en verre familieleden 