Hendrik Baijense van Gameren (1755-??)

Hendrik Baijense is de zoon van Jasper en Jannigje van Broekhoven. Hij wordt gedoopt op 1 juni 1755 te Gameren. Daar trouwde hij 3 maart 1782 met Jenneke van Balen. Zij is geboren op 10 november 1754 te Brakel maar intussen verhuisd naar Gameren. Ze is de dochter van Jan Teunisse van Balen en Jenneke Jacobse Baijenze (geen familie). Het gezin vestigt zich in Gameren waar de volgende kinderen worden gedoopt:

• 1/9/1782:  Jantje. Doopgetuige is Peterke Kool, de vrouw van Willem Baijense (een broer van Hendrik). Jantje is vernoemd naar Jannigje van Broekhoven, de moeder van Hendrik.
• 12/2/1784: Jan. Doopgetuige is Sijke van Balen, zus van Jenneke van Balen. Het kind is vernoemd naar Jan van Balen, de vader van moeders kant.
• 2/8/1785: Jasper, vernoemd naar de vader van Hendrik. Doopgetuige is Jannigje Baijense. Jasper sterft op 5 september 1798 te Gameren, enkele weken na zijn grootvader Jasper Baijens.
• 17/9/1786: Jenneke. Doopgetuige is Sijke van Balen. Jenneke sterft op 52-jarige leeftijd te Gameren op 13/1/1839. Ze is gehuwd op 8 mei 1812 te Zuilichem met Willem Pellegrom.
• 4/1/1789:  Arien. Doopgetuige is Jannigje Arise Baijense. Het kind sterft vijf dagen later op 9/1/1789 in Gameren.
• 31/1/1790: Jannigje. Doopgetuige is Peterke Kool, vrouw van Willem Baijense. Ze trouwt op 22 juni 1815 in Zaltbommel met Hermanus Donkhorst. Ze overlijdt op 75-jarige leeftijd in Zaltbommel op 18/2/1865.
• 12/2/1792: Jacob. Doopgetuige is Sijke van Balen, dus het kind is vernoemd naar Jacob Baijenze, overgrootvader van moeders kant (geen familie). Jacob sterft op 75-jarige leeftijd te Gameren op 11 december 1867. Hij is gehuwd met Dirkje van den Heuvel.
• 27/9/1795: Willemke, overleden te Gameren op 35-jarige leeftijd op 20 augustus 1831.

De moeder van het gezin, Jenneke van Balen, srerft op 78-jarige leeftijd op 28 juli 1833 te Gameren.

Jasper Baijense van Gameren (1713-1798)

Jasper Baijense is de zoon van Arien en diens vierde vrouw Eva Jasperse. Hij wordt gedoopt op 27 augustus 1713 in Gameren en sterft eveneens in Gameren op 20 augustus 1798, juist op of rond zijn 85ste verjaardag.

Jasper trouwt met Jannigje van Broekhoven. Zij komt uit Arkel*, waar ze op 8 oktober 1713 wordt gedoopt als dochter van Willem van Broekhoven en Jannigje Dirks. Hoe ze elkaar hebben ontmoet weet ik niet; volgens de aantekening uit het trouwboek van Arkel woont Jasper tijdens zijn huwelijk in Gameren en Jannigje woont in Arkel.

Op 29 juni 1737 gaan ze in Arkel* in ondertrouw en op 21 juli wordt er getrouwd, eveneens in Arkel. Daarna verhuist het koppel naar Gameren waar ze de volgende kinderen laten dopen:

• 12/10/1738: de tweeling Willemke en Aryaantje, twee meisjes. Doopgetuigen zijn Jenneke Baaijenz en Jannigje van Bergen, respectievelijk de tante en vermoedelijk de oma langs moederskant. De tweeling is vernoemd naar de beide grootvaders, Willem van Broekhoven en Arien Baijense. Mogelijk is de tweeling erg jong gestorven.
• 4/12/1740/ Jannigje, doopgetuige is Jannigje van Bergen, vermoedelijk de moeder van Jannigje van Broekhoven en dus de oma van het kind. De kans is erg groot dat Jannigje sterft als baby of als kind.
• 16/6/1743: Arijen, vernoemd naar zijn grootvader Arien Baijense. Er zijn geen doopgetuigen.
• 8/3/1745: Willem, vernoemd naar zijn grootvader Willem van Broekhoven. Willem wordt gedoopt op 14 maart 1745 als “Anna”. Vermoedelijk heeft de predikant hier namen van kinderen verwisseld.
• 27/5/1747: Peter, vernoemd naar zijn oudoom Pieter Baijens.
• 27/11/1751: Jannigje, wellicht vernoemd naar Jannigje (Dirks?) van Bergen, grootmoeder langs moederskant. Doopgetuige is Heilke Valkenburg, de tweede vrouw van Hendrik Kool. Jannigje Baijense sterft op 64-jarige leeftijd te Gameren (3/2/1816) en blijft vermoedelijk ongehuwd.
• 1/6/1755: Hendrik, vernoemd naar zijn overgrootvader Hendrik Baijens.

De laatste vijf kinderen blijven allemaal leven, waardoor de stamboom langs deze tak flink aangroeit. Alle zonen krijgen een dochter Jantje of Jannigje, vernoemd naar (groot)moeder Jannigje van Broekhoven. Dus zijn er in één generatie vier nichtjes die alle vier Jantje en Jannigje Baijense heten. Jantje Willemse en Jannigje Pieterse worden allebei naaister van beroep.

* De gegevens met een * zijn te danken aan het intensieve speurwerk van Teunis Hup.

Arien Baijens van Gameren (ong. 1670-17??)

Arien Baijens is de zoon van Hendrik Baijens en (vermoedelijk) Jenneke van Lent. Tot nu toe heb ik van hem geen doopaantekening kunnen vinden. Ik weet vooralsnog ook niet naar wie Arien is vernoemd. Hij is hoogstwaarschijnlijk geboren in Nieuwaal. Arien Baijens is de stamvader van de omvangrijke tak die later Baijense zou worden, met name via zijn zoon Jasper.

Arien trouwt vier maal. Om te beginnen op 10 december 1693 trouwt hij in Gameren met Jenneken Brent. Jenneke is een dochter van Anthonis Brent. Haar familie woont in Gameren, Haaften en Zaltbommel. Ook van Jenneke heb ik geen doopaantekening kunnen vinden.

Het koppel vestigt zich in Gameren, waar ze de volgende kinderen laten dopen binnen de Nederlands Hervormde gemeente:

• 27/10/1695: Hendrik, vernoemd naar zijn grootvader Hendrik Baijens.
• 9/10/1698: Areke, hoogstwaarschijnlijk vernoemd naar iemand uit de familie Brent. De naam Aertien Brent duikt tussen 1660 en 1720 meermaals op bij dopelingen. Ik vermoed dat Areke Baijens is gestorven als baby.

Rond het jaar 1700 koopt Arien een huis in Gameren in ‘De Heuven’ tegenover de Hendricksteeg. Het huis staat op twee hond land en behoorde tot dat moment toe aan de familie Van Hees.

Wanneer Jenneke Brent overlijdt, is haar zoon Hendrik ongeveer zeven jaar. Hij moet verzorgd worden. Op 11 februari 1703 hertrouwt Arien in Gameren met Peterke Verhoeven, dochter van Frederik Verhoeven en volgens het kerkeboek afkomstig uit Kerkwijk. Van Peterke heb ik geen doopaantekening kunnen vinden. Mogelijk is ze een dochter van Frederik van der Hoeven uit Brakel die op 12/5/1672 trouwde met de uit Aken afkomstige Cornelia van Keeren.

Op 30/12/1703 laten Arien en Peterke hun dochter Geurtje dopen in Gameren. Ook Geurtje is vermoedelijk als baby gestorven.

Opnieuw is er een vrouw nodig om de dan inmiddels 9-jarige zoon Hendrik te verzorgen. Dus  trouwt Arien op 22 maart 1705 in Tuil met Jenneke Koldui, dochter van Lucas Koldui en geboren in Bussum. Ook van Jenneke Koldui kan ik geen doopaantekening vinden. De naam “Koldui” heb ik tot nu toe alleen aangetroffen in Tuil.

Blijkbaar had Jenneke een broer Hendrik die ook in Tuil woonde en die was overleden enkele maanden voordat Jenneke trouwde met Arien Baijens. Mogelijk woonde Jenneke tot haar huwelijk in huis bij haar broer, en werd haar aanwezigheid daar een beetje ongewenst toen de weduwe van broer Hendrik wilde hertrouwen. Broer Hendrik had nog een dochter (Eva Hendrikse Koldui). Dat is alles wat ik tot nu toe van de familie Koldui heb kunnen vinden.

Arien en Jenneke laten de volgende kinderen dopen in Gameren:

• 29/11/1705: Lucas, vernoemd naar zijn grootvader Lucas Koldui.
• 29/4/1711: Jenneke, wellicht vernoemd naar haar grootmoeder Jenneke van Lent. Ik vermoed dat Jenneke als kind is gestorven.

Wanneer ook Jenneke Koldui sterft, blijft Arien achter met de 16-jarige Hendrik en de 6-jarige Lucas. Op 18 december 1712 trouwt Arien in Gameren met de weduwe Eva Jasperse Kamp.  Eva / Ijva is geboren in Zwolle en trouwde eerder op 28/2/1705 in Gameren met Jan Gurtse van Ravensway. Ze krijgt in dat eerste huwelijk op 22/11/1705 een dochter Grietje. Grietje is een week ouder dan haar nieuwe halfbroer Lucas Bajus. Het nieuw samengestelde gezin telt dus bij aanvang drie kinderen.

Grietje van Ravenswaaij, zeg maar de stiefdochter van Arien Baijense, trouwt op 19-jarige leeftijd in Gameren (29/4/1725) met Leendert Lammertse van Wijk. Het koppel krijgt twee kinderen; op 30/11/1727 wordt zoon Jan gedoopt, vernoemd naar zijn grootvader Jan van Ravenswaaij. Op 26/6/1729 wordt dochter Jannetje gedoopt. Grietje sterft vermoedelijk kort na de geboorte van dit laatste kind; Leendert van Wijk hertrouwt op 5 februari 1730 (en zal daarna nog driemaal hertrouwen).

De kinderen van Arien Baijens en Eva Kamp, gedoopt te Gameren:

• 27/8/1713: Jasper, vernoemd naar zijn grootvader Jasper Kamp. Jasper Baijens zal de stamvader worden van veel nakomelingen die allemaal de achternaam Baijense hebben.
• 8/12/1715: Jenneke, vernoemd naar haar grootmoeder Jenneke van Lent.
• 11/12/1718: Peter, vernoemd naar zijn oom Pieter Baijens. Doopgetuige is Judith van de Pol, vrouw van Pieter Baijens. In 1742 wordt “een” Pieter Baijens vermist als opvarende van een VOC schip.
• 2/3/1721: Johanna. Doopgetuige is Gijsbertje Lammerts van Wyk. Ze is een zus van Leendert Lammerts van Wijk met wie Grietje, de dochter van Eva Kamp uit haar eerste huwelijk, vier jaar later zal trouwen. Vermoedelijk sterft Johanna als kind.

Ik heb geen idee wanneer Arien Baijens en Eva Kamp zijn overleden. Het laatste wat ik tot nu toe van Arien kan vinden is de doopaantekening van zijn jongste dochter Johanna. Eva Kamp is op 30 november 1727 nog doopgetuige bij de doop van haar kleinzoon Jan van Wijk. Daarna wordt het stil.

Jan Bajens (1828-1905) uit Breda

Jan Bajens is de jongste zoon van Aarnout Baijens en Catharina van der Meulen. Hij wordt geboren op 17/10/1828 in de Walstraat in Vlissingen. Jan is vernoemd naar zijn overgrootvader Jan Baijens, een smid. Ook zijn vader Aarnout Baijens en zijn grootvader Martinus Baijens zijn smid. Mogelijk hebben zijn ouders ook voor Jan een toekomst als smid voorzien.

Maar het loopt allemaal een beetje anders. Wanneer Jan amper twee jaar is, sterft zijn vader. Zijn moeder blijft achter met vier kinderen: dochter Catharina uit een eerdere relatie, Pieternella, Martinus en de kleine Jan. Moeder Catharina werkt als werkvrouw maar loopt op een bepaald moment in haar leven ook een besmetting op met de geslachtsziekte syfillus.

De ziekte maakt haar langzaam krankzinnig en wanneer Jan 17 jaar is, sterft zijn moeder in een kliniek in Dordrecht aan de gevolgen ervan. Jan blijft dan achter met zijn oudere broer Martinus en zijn (half)zusters Pieternella en Catharina, die hem onder hun vleugels nemen. Jan krijgt geen voogd, wat eigenlijk wel had gemoeten volgens de wet.

Waarom krijgt Jan geen voogd? Zijn vader heeft bijvoorbeeld nog twee broers: Pieter Baijens die in Wolfaartsdijk woont met zijn gezin, en Jan Bajens die met zijn vrouw en dochters op Meliskerke woont. Vermoedelijk is er geen contact met deze familieleden.

Dat kan moedwillig zijn – de ouders van Jan leiden een niet zo Christelijk leven met vermoedelijk chronisch geldgebrek, en dan wil je als broer misschien niet eeuwig helpen de schuldenput te dempen. Ofwel is de vader van Jan het contact met zijn broers verloren omdat ze erg vroeg wees worden, en vervolgens uit elkaar worden gehaald.

Jan verhuist naar Middelburg waar hij werk zoekt als werkman. In Middelburg belandt hij vervolgens tweemaal in het huis van bewaring. Bij de tweede opsluiting, als Jan 18 is, geeft zijn zus Pieternella hem aan voor militaire dienst. Volgens de persoonsbeschrijving van de Nationale Militie heeft Jan een dikke neus, blauwe ogen, een hoog voorhoofd, een ronde kin en lichtbruine wenkbrouwen. Voor de rest heeft hij een normaal postuur.

Een paar jaar later wordt hij de vader van een onecht kind. Op 8 mei 1750 wordt Pieternella Martina Heijm geboren, vernoemd naar grootmoeder Martina Heijm en misschien ook naar tante Pieternella Baijens. De moeder van het kind is Willemina Bastiana Heijm, de dochter van Martina Heijm en een officieel onbekende vader.

Drie weken na haar geboorte besluit Jan zijn dochter wettelijk te erkennen. Vanaf die dag heet ze Pieternella Martina Bajens. Jan zal nooit trouwen met de moeder van zijn dochter en er ook geen kinderen meer mee krijgen, maar hij blijft wel bij haar opvoeding betrokken.

Vijf jaar na de geboorte van Pieternella Martina krijgt Jan Baijens opnieuw een onecht kind, dit keer een zoon, geboren in Breda. Op 26 april 1855 wordt Johannes Martinus Breitenmoser geboren. Mogelijk wordt hij vernoemd naar zijn (bet)overgrootvaders Jan Baijens en Martinus Baijens.

De moeder van het kind is Cornelia Breitenmoser, de dochter van een Zwitserse vader (Joseph Breitenmoser) en een Nederlandse moeder (Maria de Kort). Cornelia is geboren in Breda op 16 augustus 1832. Als ze 5 jaar is, sterft haar vader. Haar moeder werkt dan achtereenvolgens als kroeghoudster, bazin van een hoerhuis en als tapster. Als Cornelia 14 jaar is, krijgt ze een stiefvader.

Jan woont in Middelburg als zijn tweede kind wordt geboren. Cornelia en de baby komen een tijdje bij hem in Middelburg wonen. Op 22/12/1856, als de baby anderhalf jaar oud is, verhuizen ze samen (terug) naar Breda. Jan werkt als dagloner.

Op 22 maart 1858 trouwt Jan in Breda met Cornelia, kort na de geboorte (op 8 maart 1858) van een tweede zoon: Antonius Cornelis Breitenmoser, vernoemd naar zijn overgrootouders Antonie de Kort en Cornelia Vermeeren. Bij het huwelijk verklaart Jan Baijens dat hij de vader is van zijn twee kinderen en gaan ze verder door het leven met de achternaam Bajens.

Antonius Cornelis, hun tweede kind, wordt amper 1 jaar oud (overleden 7/2/1859). Het oudste kind sterft op 11-jarige leeftijd op 8 september 1866 in Breda.

In totaal zullen Jan en Cornelia acht kinderen krijgen waarvan er uiteindelijk maar drie de volwassen leeftijd bereiken. Geboren in Breda zijn achtereenvolgens nog na het huwelijk:

• Cornelis, geboren 27/1/1860. Hij trouwt in Breda met Ida Stoel. Het huwelijk eindigt met een echtscheiding.
• Antonius Bernardus, geboren 9/4/1863 en vernoemd naar zijn overgrootvader Antonie de Kort; hij wordt 3 jaar (overleden 11/9/1866)
• Maria, geboren 21/1/1866 en vernoemd naar haar grootmoeder Maria de Kort. Ze verhuist naar Tilburg en trouwt met Carolus Antonius van Mechelen. Na zijn dood hertrouwt ze met Johannes Hoeks. Ze sterft 31/10/1919 in Tilburg.
• Cornelia, geboren 7/12/1868 en vernoemd naar haar overgrootmoeder Cornelia Vermeeren. Ze trouwt in Tilburg met David Hubertus Voets en sterft in Utrecht op 10/8/1949.
• Lucia Gerardina, geboren 17/5/1771 en overleden als ze 4 maanden is (7/9/1871)
• Anna Maria, geboren 9/9/1872 en overleden op 13 jarige leeftijd (29/5/1886).

Rond 1870 besluiten Jan en Cornelia zichzelf een nieuwe identiteit aan te meten. Jan wordt voortaan Nicolaas Johannes Bajens, zijn vrouw wordt Maria Cornelia Breitenmoser. Het belet niet dat Cornelia op 23/2/1882 wordt gearresteerd wegens bedelarij. De rechter geeft haar 8 dagen gevangenisstraf. Van 30/3 tot 7/4/1882 zit ze vervolgens opgesloten in het huis van bewaring in Breda.

Op 20/10/1882 verhuizen Nicolaas Johannes en Maria Cornelia naar ’s Hertogenbosch. Hun jongste kind, dochter Anna Maria, verhuist mee. De overige kinderen (de 14-jarige Cornelia, de 16-jarige Maria en de 22-jarige zoon Cornelis) wonen dan dus niet meer thuis maar zijn tijdelijk elders in de kost als arbeidskracht.

Op 15/1/1884 gaan ze in Tilburg wonen. Dochter Maria voegt zich dan weer bij het gezin. Negen maanden later komt ook schoonzoon Carolus Antonius van Mechelen inwonen – hij is de kersverse echtgenoot van Maria. Ook zoon Cornelis komt een jaar bij de familie wonen.

Ik vermoed dat Jan vanaf dat moment bijna geen werk meer kan vinden en afwisselend bij zijn kinderen gaat wonen. Bij het huwelijk van zijn dochter Maria in 1884 is hij “zonder beroep”. Vervolgens gaat hij in de loop der jaren meermaals mee met zijn schoonzoon – die analfabeet is – naar het stadhuis om aangifte te doen van de geboorte of het overlijden van één van zijn kleinkinderen, en ook dan is hij altijd “zonder beroep”.

In 1886 wordt Cornelia nogmaals veroordeeld voor bedelarij, maar omdat het de tweede keer is, krijgt ze twee weken gevangenisstraf en “opzending naar een bedelaarsgesticht”. Op 27/4/1886 wordt het vonnis uitgesproken; een maand later, op 28/5/1886, sterft dochter Anna Maria op 13-jarige leeftijd in een huis op de Haagdijk in Breda.

Van 22/7/ tot 5/8 zit Cornelia vervolgens opgesloten in het huis van bewaring in ’s Hertogenbosch. Daarna, op 5/8/1886, wordt ze op transport gesteld naar het “bedelaarsgesticht” Veenhuizen.Volgens het bevolkingsregister gaan Jan en Cornelia vervolgens op 2/2/1888 weer in Breda wonen, samen met zoon Cornelis die werk heeft als agent van politie. Het is maar even.

Op 3/12/1888 vertrekken Jan en zijn vrouw (weer) naar Tilburg waar ze inwonen bij dochter Maria en haar man. Zoon Cornelis blijft in Breda; hij is dan juist getrouwd. In Tilburg staan Jan en zijn vrouw geregistreerd vanaf 4/12/1888, zonder vermelding van een vertrek naar elders. Jan is dan 60 en arbeider. In 1896, als zijn dochter Cornelia trouwt, wonen hij en zijn vrouw in ’s Hertogenbosch. Cornelia is dan al te ziek om bij het huwelijk van haar dochter te kunnen zijn.

Jan is bij de geboorte van zijn oudste dochter in 1850 van beroep wever. Als zijn zoon Cornelis wordt geboren is hij dagloner. Zeven jaar later is hij van beroep ziekenoppasser. Nog weer (veel) later is hij naar eigen zeggen gepensioneerd militair. Ik heb daar verder geen bewijs van gevonden.

Tussen 1854 en 1892 moet Jan Baijens vier maal voor de rechter in Breda verschijnen wegens mishandeling.

Juist twee dagen voor haar 40ste huwelijksverjaardag, op 20/3/1898, sterft Cornelia Breitenmoser in het Gasthuis in ’s Hertogenbosch. Ze is dan 65 jaar. Haar man gaat zelf aangifte doen van haar overlijden. Jan Bajens wordt 77 jaar. Hij overlijdt in Breda op 24 november 1905 om 13.00 uur.

Pieter Baijens (1720-1767) uit Middelburg

Pieter Baijens, gedoopt op 6 april 1720 in Colijnsplaat op Noord-Beveland, is de tweede zoon van Martinus en Jerina Valckeniers. Hij is vernoemd naar zijn grootvader Pieter of Peter Baijens en dus min of meer stamhouder. Hij vertrekt evenals zijn broer Jan en mogelijk ook broer Hendrik naar Walcheren.

Pieter trouwt met Janna Aernouts* en vestigt zich in Middelburg. Op 2/3/1762 wordt “een” Janna Baijens begraven; ze overleed een week eerder (26/2) in een huis in de Korte Breestraat. Ik denk dat het hier gaat om Janna Aernouts, echtgenote van Pieter Baijens. Pieter blijft achter met één kind, een zoon genaamd Martinus*, geboren omstreeks 1752.

Elf maanden na de dood van zijn eerste vrouw, hertrouwt Pieter op 27 januari 1763 in Middelburg* met Janna Befort. Ruim vier jaar later, op 46-jarige leeftijd, sterft Pieter (24/6/1767) in een huis in de Verwerijstraat in Middelburg “bij sijne huysvrouwe”. Hij wordt begraven op 29 juni 1767 op het Oostkerkhof van de stad.

Zijn zoon Martinus moet op dat moment ongeveer 15 jaar oud geweest zijn, en hij bleef dus achter met zijn stiefmoeder en misschien nog enkele zeer jonge kinderen uit het tweede huwelijk van zijn vader. Nog eens acht jaar later, vertrekt “een” Martinus Baijens uit Middelburg met een schip van de VOC naar Indië. Maar zijn eerste reis werd meteen zijn laatste. Op 7 april 1775 overleed deze Martinus Baijens aan boord van een VOC schip op weg naar Batavia, op drie weken varen van de aankomst. Wanneer het inderdaad gaat om de zoon van Pieter Baijens en Janna Aernouts, dan werd hij ongeveer 23 jaar oud.

Van Pieter Baijens uit Middelburg is verder alleen nog bekend dat hij in 1754 en 1755 doopgetuige is op Koudekerke bij de dopen van twee van zijn nichtjes, de dochters van zijn broer Jan. Vervolgens op 12 september1764 is hij nogmaals in Koudekerke wanneer zijn nichtje Jerina wordt gedoopt. Pieter is dan samen met zijn (tweede) vrouw Janna Befort.

* De gegevens met een sterretje er achter heb ik te danken aan Lucie Beaufort. Zij doet onderzoek naar onder andere Janna Befort en ze beschrijft haar bevindingen in een website over de familie Beaufort/Befort.

De foto is gemaakt in de Verwerwerijstraat in Middelburg, waar Pieter Baijens zijn laatste adem uitblies.