Maandelijks archief: september 2013

Stijntje Baijens (1701 – 1763) uit Nieuwaal

Stijntje Baijens is de jongste dochter van Pieter en Judith van de Pol, gedoopt op 10 juli 1701 te Gameren. Ze woont waarschijnlijk heel haar leven op Nieuwaal.  Alles wijst er op dat Stijntje samen met haar (veel) oudere zus Hendrina in het ouderlijk huis is blijven wonen, ook nadat ze is getrouwd met Arien van Anrooij.

Overigens is het niet zo dat Stijntje nooit buiten Nieuwaal kwam. In tegendeel. Ik heb haar teruggevonden als doopgetuige in Colijnsplaat in 1721, in Dordrecht in 1752 en in Amsterdam (samen met haar man) in 1756.

Van haar huwelijk is geen datum gekend, maar het zal wellicht op z’n vroegst rond 1720 hebben plaatsgevonden. Stijntje en haar man Arien krijgen minstens vier zonen. Van twee van de zonen zijn doopaantekeningen bewaard gebleven, van de anderen niet (voor zover ik weet). Hun kinderen, geboren te Nieuwaal:

  • Jan, geboren 14 januari 1733 in Nieuwaal, gedoopt 1 februari 1733 in Gameren. Jan is vermoedelijk vernoemd naar zijn grootvader Jan van Anrooij. Jan junior overlijdt drie dagen na zijn 81-ste verjaardag op 17 januari 1815 in Zuilichem.
  • Maarten,  geboren in Nieuwaal en gedoopt op 30 juni 1737. Doopgetuige bij dit kind is Henderina Baijense, zijn tante. Maarten is vermoedelijk vernoemd naar zijn grootvader Meerten van de Pol.
  • Pieter. Van hem heb ik geen doop gevonden, maar wellicht is hij geboren rond 1725. Pieter is vernoemd naar zijn grootvader Pieter Baijens.
  • Hendrik, van wie ik ook geen doop heb gevonden. Hij is vermoedelijk vernoemd naar zijn overgrootvader Hendrik Baijens. Ik heb geen idee of hij de oudste zoon is of de tweede.

Mogelijk waren er nog veel meer kinderen, maar die zijn dan jong gestorven. Alleen de vier zonen die hierboven staan beschreven, worden genoemd in latere erfeniskwesties.

In oktober 1756 reizen Arien en Stijntje naar Amsterdam om daar op 20/10 in de Lutherse kerk aanwezig te zijn bij de doop van Jacoba van Hoogstraten, dochter van Jacobus van Hoogstraten en Heijltje van Anroij. Voor de gelegenheid heten ze Arij van Anroij en Christina Bains.

Is Heijltje van Anroij hun dochter? Het zou kunnen, maar zijzelf of haar nakomelingen worden niet genoemd in de erfenis. Ik vermoed dan ook dat Heijltje hun nichtje is. Op 9/3/1732 wordt in Hillegersberg namelijk Hilletje van Anrooij geboren, dochter van Jacob van Anrooij en Maijtje Alshoorn. Ik vermoed dat Arien bij de doop in Amsterdam optreedt als vertegenwoordiger van zijn broer. Helaas heb ik tot nu toe van Heijltje van Anroij geen verdere sporen kunnen vinden.

Ook van zoon Hendrik kan ik, ondanks intensief speurwerk, weinig vinden. Hij duikt alleszins op in de erfenis van zijn tante Hendrina Baijens, en hij is ook de voogd van de kinderen van zijn broer Pieter die eerst in Dordrecht en later in Rotterdam wonen. In 1791, bij de geboorte van één van de kinderen van zijn neef Pieter, van wie hij de voogd is, staat als doopgetuige de voor mij onbekende  Anna Christina Monika van Anrooij. Ik heb zware vermoedens dat zij een dochter is van Hendrik.

Deze Anna Christina Monica trouwt in 1793 in Den Haag waar ze ook is geboren (volgens haar huwelijksaantekening) en waar haar kinderen worden geboren. Helaas heb ik tot nu toe in Den Haag nog geen geboorte aantekening van Anna Christina Monica van Anrooij gevonden. Ze overlijdt mogelijk in 1796.

Hoe dan ook, op 2/6/1759 voelt Arien van Anrooij zijn dood heel snel naderen. Hij laat zijn testament opmaken, waarin hij heel eenvoudig verklaart dat zijn vrouw na zijn dood mag doen wat ze wil met al hun gezamenlijke bezittingen. Dat klinkt misschien normaal, maar voor die tijd was zijn testament behoorlijk vooruitstrevend.

In die tijd was een gehuwde vrouw namelijk per definitie onmondig en (volgens de heersende moraal) niet in staat zelfstandig beslissingen te nemen. Vrouwen moesten altijd een voogd hebben die in hun plaats de beslissingen nam. Wat Arien dus op zijn sterfbed doet, is zijn vrouw veranderen in een wezen wat zelfstandig kan handelen.

Ik heb geen exacte overlijdensdatum van Arien van Anrooij, maar drie maanden na het opstellen van zijn testament is zijn vrouw al weduwe. Arien werd wellicht ongeveer 60 jaar. Stijntje Baijens werd niet veel ouder. Op 10/10/1763 verkopen haar zonen hun erfdeel, bestaande uit stukken land. Ik ga er dus van uit dat Stijntje vlak daarvoor – ergens in 1763 – is gestorven en dat ze ongeveer 62 jaar oud is geworden.