Geertruid Israel (1827 – 1903) uit Wissenkerke

2013-02-06-09-35-04

Geertruid Israel is een kleindochter van Katharina Bajens van Koudekerke. Ze wordt geboren als achtste kind van Maria Wisse en Jacob Israel op 17/10/1827 in het Zeeuwse vissersdorp Colijnsplaat. Van haar zeven oudere broers en zussen zijn er bij haar geboorte dan intussen al vier overleden. Haar ouders zijn boerenarbeiders en dat betekent hard werken en desondanks arm zijn. Geertruid is vermoedelijk vernoemd naar grootvader Gerard Israel.

Wanneer ze amper 6 jaar oud is, sterft haar vader. Wellicht heeft haar moeder vervolgens de taak van kostwinner op zich genomen. Maar niet lang, want 7 jaar later sterft ook haar moeder en is de 13-jarige Geertruid volledig wees. Ik weet niet wat er dan met haar gebeurt. Misschien moet ze naar het weeshuis, misschien gaat ze bij familie wonen.

Wat ik wel weet is dat Geertruid gaat werken als dienstmeid op Wissenkerke. Begin 1854, als Geertruid 26 is, raakt ze zwanger van een man die geen verantwoordelijkheid voor zijn daden wil nemen. Kort voor haar 27ste verjaardag, op 8/10/1854, bevalt Geertruid van een dochter die ze Pieternella noemt, hoogstwaarschijnlijk met een verwijzing naar de vader.

Het kind wordt twee dagen later op het gemeentehuis van Wissenkerke aangegeven door Frans Versluis, een 39-jarige schoenmaker die verklaart dat het kind “in zijne tegenwoordigheid” is geboren. Baby Pieternella wordt 5 weken oud en sterft op 14/11/1854 op Wissenkerke.

Twee jaar na de dood van haar dochtertje, op 20/11/1856, trekt Geertruid Israel naar het gemeentehuis van Colijnsplaat om daar te trouwen met Dingenus van Stelle. De bruidegom is geboren in Wissenkerke op 31/1/1811 als zoon van Cornelis van Stel en Neeltje Verschelling. Dingenus is op het moment van zijn huwelijk bakker op Colijnsplaat.

Voor de 45-jarige bruidegom is dit al zijn derde huwelijk. Het begint voor hem allemaal in 1835 wanneer hij als 24-jarige arbeider trouwt met de 19-jarige Poulina Kouwer. Ze krijgen samen zes kinderen waarvan er vier volwassen worden. Als Poulina Kouwer sterft in 1852, blijft Dignus achter met de 15-jarige Cornelis, de 13-jarige Marinus, de 8-jarige Leendert en de 6-jarige Neeltje.

Een paar maanden na de dood van zijn vrouw hertrouwt hij met de 36-jarige Maria de Visser, feitelijk zijn aangetrouwde nicht, voor wie dit al haar derde huwelijk is. Van haar twee vorige echtgenoten brengt Maria de Visser drie kinderen mee in haar derde huwelijk. Het nieuw samengesteld gezin telt dan dus zeven kinderen.

Binnen twee jaar na zijn tweede huwelijk moet Dingenus op zoek naar een nieuwe stiefmoeder, dit keer niet alleen voor zijn eigen vier kinderen maar ook voor de zoon van zijn aangetrouwde neef en twee stiefkinderen van zijn laatste echtgenote, namelijk de 12 jarige Cornelia Braamse en de 9-jarige Marinus Braamse die dan totaal verweesd zijn.

En dan valt zijn oog op Geertruid Israël die hij wellicht al heel lang kent omdat ze allebei van Colijnsplaat zijn. Voor Geertruid is het haar eerste officiële huwelijk. Dingenus van Stelle en Geertruid Israel laten op Colijnsplaat de volgende kinderen inschrijven in het geboorteregister:

  • Hendrik, geboren 4/12/1860 en vernoemd naar zijn overgrootvader Hendrik van Stel. Baby Hendrik sterft na 20 dagen.
  • Maria, geboren 28/2/1862 en vernoemd naar haar grootmoeder Maria Wisse. Het kind sterft na 6 weken.
  • Dingenis, vernoemd naar zijn vader en geboren op 29/3/1863. Dingenis van Stelle sterft ongehuwd op 65-jarige leeftijd in de Bakkersstraat 75 in Hilversum op 2/11/1928.

Na de geboorte van de jongste zoon Dingenis in 1863, loopt het grote samengestelde bakkersgezin in hoog tempo leeg. Het begint op 31/8/1864 met de dood van Marinus van Stelle die werkt in de bakkerij van zijn vader; hij werd 25 en bleef ongehuwd. Stiefzoon Pieter Blok sterft op 24-jarige leeftijd in 1866, hij was alleenstaand en arbeider. Stiefzoon Marinus Braamse tenslotte, emigreert naar de VS in 1868.

Andere stiefkinderen van Geertruid trouwen en krijgen hun eigen gezin. Oudste zoon en bakkersknecht Cornelis Stelle trouwt in 1865, zoon Leendert Stelle trouwt in 1868 en dochter Neeltje Stelle trouwt in 1873. Stiefdochter Cornelia Braamse was al in 1870 getrouwd.

Opvallend aan vader en echtgenoot Dingenus van Stelle tenslotte,  is zijn veelzijdige carrière. Hij begint als arbeider en wordt vervolgens “priseerder van ’t geslagt” wat zoveel wil zeggen als iemand die de waarde bepaalt van slachtvee. In 1843 is hij winkelier, vervolgens “koehouder” en “commies”. Als hij trouwt met Geertruid Israel is hij bakker, en dat blijft zo tot zijn dood op 17/1/1888, enkele dagen voor zijn 77ste verjaardag.

Geertruida israel sterft op 75-jarige leeftijd op Oud-Beijerland op vrijdag 2 oktober 1903. Ik heb een vermoeden dat ze de laatste jaren van haar leven heeft doorgebracht bij haar jongere broer Jacob Israel of bij één van diens dochters, die allemaal in de omgeving van Oud-Beijerland wonen. Broer Jacob Israel sterft ruim een jaar eerder dan Geertruida op 4/5/1902.

Plaats een reactie